Bitcoin’nin Japonya’da aldığı yol

Bitcoin, resim: Andre Francois

– Yatırım Tavsiyesi Değildir –

Japonya’da Bitcoin ile ilgili gelişmeleri merak edenler için yeni bir yazı paylaşmak istedim. Önceki iki yazımda geçen yıl olan gelişmeleri ve Bitcoin’nin nasıl kullanıldığını kısaca anlatmıştım.

Japonya’da Bitcoin ile ilgili bilgi paylaşımının yapıldığı ilk yerler, Roger Ver isimli girişimcinin düzenlediği Bitcoin Buluşmaları olmuştu. kaynak: Roger Ver

Japonya’a sanal para ticaretinde lider bir ülke gözüyle bakılmaktadır. Yen, global Bitcoin ticaretinde şimdilik en çok hacme sahip olan para birimidir (kaynak: cyroptocompare.com). Bitcoin, 1 Nisan 2017’den itibaren yasal olarak bir ödeme yöntemi olarak kabul edildi. Böylelikle Japonya ülke genelinde böyle bir kararı alan ilk devlet oldu. Bu adımın kripto para sektörünün gelişmesi için atıldığı açıklamıştı.

Ekim 2017’de ise kripto borsası işletmek için Japonya Finansal Hizmetler Ajansı(FSA)’na kayıtlı olma şartı getirildi. Kripto para alanında daha önce yaşanan problemlerden ders alıp, bu sektörünün ülkede daha sağlıklı gelişmesi için bu adımın atıldığı söylenmektedir. (kaynak: Forbes).

Mt. Gox örneğinden alınan ders

Firmanın iflasından sonra “Mt. Gox paralarımız nerde? diye protesto eden insanlar, kaynak: theverge.com

Mt. Gox (açık ismiyle Magic :The Gathering Online Exchange) oyun kartı değiş tokuş platformu olarak kurulmuş bir şirketken, Bitcoin işini yürütmeye girişmiş ve dünyanın en büyük kripto para borsası şirketi olmuştu (kaynak: The Wired). 2014 yılında Mt. Gox’nın iflas etmesi, Japonya hükümetine net bir şekilde sanal para borsasının keyfi yapılacak bir iş olmadığını gösterdi.

Mt. Gox örneğinden alınan ders, kripto para alanında çalışacak olan firmaların güvenlik alt yapısı ve prosedürlerinin, kurumsal yapı ve işleyişinin belirli bir standartta olması gerektiğidir. Bugün bunları anlamak kolayken, kripto paranın yaygın olmadığı günlerde durum farklıydı. O günlerde bu alanda çalışma yürütmek (hem yatırımcı hem servis sağlayıcısı olarak) büyük bir bilinmeyene adım atmak demekti. Bu nedendendir ki ilk başta sadece ‘maceracı’ ve yeterli donanıma sahip olmayan oluşumlar kripto para borsası işine girişmişlerdi.

Japonya Finansal Hizmetler Ajansı’a kayıtlı olma şartı

Kripto Para Kızlar isimli yeni çıkan müzik grubu, resim: Abscbn.com

Japonya Finansal Hizmetler Ajansı(FSA)’na kayıtlı olma şartlarına uymadıkları için ilk yapılan başvuruların hemen hemen yarısı elenmişti. Bu yazı yazıldığında 16 kripto para borsası şirketi lisans sahibiydi. Lisans sahibi firmalara örnek olarak Bitflyer, Bitpoint, Bitbank, GMO Coin ve Quoine verilebilir (kaynak: Bitcoin News). Ayrıca bu 16 firmaya ek olarak, kayıt olma şartı gelmeden önce kripto para borsası işleten diğer bir 15 firmanın çalışmasına  izin verilmişti (kaynak:cryptonewsmonitor.com). Son çıkan haberlere göre lisans başvuruları değerlendirilme aşamasında olan 8 firma, bu işin altından kalkamayacaklarını açıklayıp lisans başvurularını geri çekti. Buna rağmen, kripto para borsası işine girmek istediğini belirten 100 yeni şirket var (kaynak: Bitcoin.com).

Ocak ayının sonunda lisans sahibi olmayıp çalışmasına izin verilen popüler platformlardan Coincheck haklanarak 550 milyon dolar değerinde kripto para çalındı (kaynak: Mainichi). Firma yeterli kaynağa sahip olduğundan, mağdur olan müşterilerinin kayıplarını sorunsuz telafi etmişti. Coincheck’in başına gelenler, planformunu güvenlik unsurlarına dikkat etmeden çalıştırdığından olmuştu (büyük miktarda kripto paranın ‘sıcak cüzdan’ denilen internette siber saldırıya maruz kalabilen yerde tutulması gibi). Coincheck’in durumu, kripto para sektöründe çalışabilecek uzman bir kadro bulmanın ve oluşturmanın ne kadar zor olduğuna da dikkat çekmişti.

16 kayıtlı kripto para borsasının desteğiyle hayata gelen öz-denetim mekanizmasının kurucu üyeleri, kaynak: Bitcoin.com

16 lisanslı firma bir araya gelerek, diğer firmaların lisans başvuruları değerlendirilirken benzeri bir duruma düşmesini önlenmek için bir öz-denetim mekanizması kurdu(kaynak: CoinDesk). Bu yeni oluşumun önceliklerinin, müşterilerin korunması (müşterilerin kripto parasının firmanınkinden ayrı yönetilmesi gibi), kurumlarda risk yönetiminin olması (sistemde kimin hangi bilgiye ulaşabildiği gibi) ve firmaların çalışmalarının şefaflığının artırması olduğu açıkladı. (kaynak: Bitcoin.com)

Devletin müdahale etmesi doğru mu?

Kripto para sektörüne devletin müdahale etmesi doğru mu?, resim: Cointelegraph

Devlet müdahalesinin kripto para sektörünün gelişmesini engelleyeceği endişesi asılsız bir iddaa değildir. Finansal Hizmetler Ajansı, Coincheck’in haklanmasından sonra zcash ve monero gibi anonimliği sağlayan ve izi bulunamayan kripto paraların, platformlarda kullanılmaması konusunda baskı yapmaya başladı (kaynak: Bitcoin.com).

Güvenlik konusuna çözüm üretmeye çalışırken, gelecekte nasıl bir şekil alacağı tahmin edilemeyen kripto para endüstrisinin gelişmesi engellenebilir. Ayrıca Japon hükümetinin piyasanın daha güvenilir olmasını istediği için değil, piyasayı kontrol etmek istediği için kararlar aldığı söylenmektedir.

Japonya’nın en büyük kripto para borsası (coincheck) mevzuat eksiktir diye haklanarak 500 milyon kaybetmedi. Bundan ziyade, iç kontrolleri yapacak olan ‘vasıflı elemanları’ bulamadığından oldu. Japon hükümetinin getirdiği sert kuralların piyasaya hiç bir faydası olmaycaktır.

Joseph Young

Japonya Finansal Hizmetler Ajansı(FSA)’nın yaptığı müdahaleler piyasada iniş ve çıkışlara neden olmaktadır. Mart ayının başlarında Bitstation ve FSHO’in faaliyetlerine bir ay ara vermesi kararı alınmıştı. Bunun nedeni olarak müşterilere ait olan fonları Bitstation firma yetkilerinin bireysel işlemlerinde kullanıldığı ve FSHO’nun güvenlik konusunda sıkıntılarının bulunduğu öne sürülmüştü (kaynak: fortune.com). Mart ayı sonunda Hong Kong’lu Biance şirketi’nin Japonya’da kayıtsız kripto para borsası işlettiği için uyarı aldığı gün Bitcoin borsasında %4.5 düşüş yaşamıştı (kaynak: Bloomberg).

Yasal denetlemeye tabi olmak, Bitcoin ve sanal para endüstrisinin uzun vadeli geleceği için gereklidir.

Yuzo Kano (Bitflyer’in CEO’su, kaynak: FT.com)

Devletin eliyle yaptığı müdahelelerinin insanlara güven verdiği söylenmektedir. Japonya’da şimdilik devlet müdahalesinin kripto paranın gelişmesine yönelik güvenilir bir ortam oluşması için yapıldığı söylenmektedir (kaynak: The Wired). Coincheck’e göre, geçen yıl Bitcoin’nin yasallaşmasının ardından gelen müşterilerde çok fazla bir artış olmuştu (kaynak: FT.com). Tüm bunlara rağmen, kripto para gelirlerinden vergi alınmasının, yatırımcıları kaçırdığı da söylenmektedir (kaynak: Bloomberg).

Bazı uzmanlara göre denetlemenin, kripto para sektörünün gelişmenin önüne geçmemesi için, belirli bir miktarın altında işlem yürüten firmaların şeffaf çalıştıkları sürece serbest bırakılırken, bu miktarlar büyüdükçe firmaların aldıkları sorumluların ve denetlemenin artırılacağı bir formül işe yarayabilir. (kaynak: Mike Belshe)

Japonya’nın ne işine yarayacak?

Itadaki Dungeon, Oynadıkça küçük mikro-bit miktarında Bitcoin kazandıran oyun, resim: Bitcoin News

Japonya’nın neden kripto para sektörüne müdahale ettiği konusunda öne sürülen birkaç neden vardır (kaynak: bloomberg). Bu nedenlerden biri kripto paranın finans sektörünün çalışma şeklini er yada geç değişeceğinin bilinmesi ve Japonya’nın bu gelişmelerden uzak kalmak istememesidir.

Diğer bir neden ise, Mt. Gox ve Coincheck’de yaşananlardan dolayı Japon hükümetinin ‘bir şeyler ters gitmeden önlem alması’ için üstünde baskı hissetmesidir.

Japonya’da gelişen yeni bir finansal sektörün olmasının ekonomi için faydalı olacağı bir diğer neden olarak gösterilir. Kripto para borsasının Japonya merkezli gerçekleşmesi, bir rezerv para biriminin Japonya’da olması anlamına gelecektir diye düşünen uzmanlar da var. Bu görüşe göre, şu anda doların farklı yerlerde kullanılması gibi (örnek olarak: petrol piyasası, kendi para birim çok zayıf olan ülkelerde…), kripto paraya da bu şekilde ihtiyaç duyulacağından Japonya diğer ülkelere göre avantajlı olacaktır. (kaynak: Mike Belshe)