Yokai nedir? – Hikayelerde evlere gelen 8 yokai

Yokai Nedir?

Söylenenlere göre, bir insan 300 yıl yaşamadan yokainin ne olduğunu anlayamaz.

Mizuki Shingeru (Gegege no Kitaro’nun yaratıcıs)

Japon folklöründe olağanüstü güçlere sahip olan varlıklara yokai 妖怪 denir. Yokai kelimesi ‘bu dünyadan olmayan/ruhani’ ve ‘acayip’ anlamına gelen sembollerden oluşur. Yokailerin, ne olduğu anlaşılamayan olayları açıklamak için ortaya çıktığına inanılmaktadır. Bir evde nereden geldiği anlaşılamayan seslerin, ani ölüm, hastalık, talihsizliklerin veya doğal afetlerin yokailerin işi olarak açıklayan hikayeler vardır. Önceleri ‘yokai’ yerine ‘mononoke’ (hayalet), oni (gülyabani) veya ‘bakemono’ (canavar)  gibi kelimeler kullanılırdı.(kaynak: Michael Dylan Foster)

Hikayesine göre yokailer iyilik veya kötülük yapabilir. Bazı yokailer doğanın güçlerini temsil ederken, diğerleri ise özel güçlere sahip eşyalar olabilir. Yokai kelimesi diğer dillere çevirildiğinde hikayesine göre cine, canavara, gülyabaniye, ruha, hayalete veya periye benzetilebilir. Fakat genelde yokai kelimesi, suşi, samuray ve anime kelimeleri gibi değiştirilmeden kullanılmaktadır. Bazı yokailerin Japonya’a özel olduğu, diğerlerinin ise Çin efsanelerinden geldiği düşünülmektedir. Bir yokainin yerine göre birden farklı isimi veya diğer yokailerle benzeyen özellikleri olabilir.(kaynak: Matt Alt)

.

Evlerde olabileceğine inanılan 8 yokai

Anlatılan hikayelerde evlere gelen veya evlerde yaşayan 8 yokai:

1-Zashiki Warashi

Zashiki  Warashi, kaldığı eve bereket getirdiğine inanılan 5-6 yaşlarında çocuk görünüşünde bir yokaidir. Zashiki Warashi’nin bir evden ayrılmasının ev halkına felaket getirdiğine inanılır. Bu yokainin ev halkına zarar vermeyen yaramazlıklarından bazıları: ortada bırakılan yemişlerden yemek, yastıkları yataktan atmak, evde kahkahasının duyulması ve yerde ayak izleri bırakmak olduğu söylenir.

2-Chopirako

Chopirako, beyaz renkli ve parlayan bir Zashiki Warashi’dir diyebiliriz. Özellikle çocuklarını kaybeden tek çocuklu ailelerin evlerine geldiği ve yeterli hürmet görürse evde kalıp eve bereket getirdiğini anlatan hikayeler vardır.(kaynak: Matt Alt)

3-Makuragaeshi

Zashiki Warashi’in bir türü olan Makuragaeshi’nin, talihsiz bir şekilde hayatını kaybetmiş olan birinin ruhunu taşıdığı ve özellikle evin bir odasına musallat olduğu söylenmektedir. Bazı hikayelerde şekil ve kıyafet de değiştirebildiği anlatılır. Uyuyanların yastıklarının yerini değiştirdiğine de inanılan Zarashiki Warashi, eğer çok kötü niyetliyse, uyuyan kişiyi üstünde yattığı matla birlikte ters çevirdiği, insanın göğsüne oturup nefessiz bıraktığı veya karabasan görmesine neden olduğu da anlatılır. (kaynak: Shindaiko.com)

4-Tsukumogami

Özel bir nedenden dolayı ruha sahip olan eşyalara tsukumogami denir. Bazı hikayelerde insanların çok kıymet verdikleri eşyaların yanlızken canlandığı anlatılır. Üstünden 100 yıl geçince kıymetli eşyaların ruha sahip olduğunu da anlatan hikayeler vardır. Hikayesine göre birçok farklı özelliğe sahip Tsukumogami olabilir.

5-Tenjoname

Tenjoname, tavanda birikmiş kirleri geceleri gelip yalayan bir yokaidir. Kötü bir şey yapmasa da, bu yokai ile karşılaşmanın sonunun iyi olmadığı söylenmektedir. Tenjoname’nin bir evi ziyaret ettiği, tavanda bıraktığı uzun dil izlerinden anlaşılabilirmiş. Bu yokainin geceleri ışığın aydınlatmaya yetmediği yüksek tavanlara geldiği söylenir. (kaynak: Matt Alt)

6-Hikeshi-baba

Hikeshi-baba, odada yanan fenerleri gizlice gelip söndüren kadın yokaiye denir. Hikeshi-baba ev sakinlerine direk kötülük yapmaz ama ışıkları söndürerek ortamı daha sonra gelecek olan yokailer için hazırlarmış. (kaynak: Toriyama Sekien)

7-Yanari

Yanari, evlere girip gıcıklık yapmayı seven küçük yokailerdir. Yanariler, elindeki aletleri de kullanarak geceleri evde gürültü çıkarmayı çok severler. Eski evlerde geceleri duyulan seslerin yanarilerin işi olduğu söylenir. (kaynak: Toriyama Sekien)

8- Mokumoku-ren

Mokumoku-ren, Eski ve terkedilmiş geleneksel Japon evlerindeki sürgülü kapıların yırtıklarında yaşadıklarına inanılan göz şeklinde yokailerdir. Bazen eski evlerde başka yırtık pırtık yüzeylerde de görülebilirlermiş. (resim: Toriyama Sekien )